Sentencje łacińskie # 1

A fructibus eorum cognoscetis eos - poznacie ich po ich owocach.

A tuo Lare incipe! - zaczynaj od własnego domu, od własnych drzwi (zaczynaj od siebie, zanim będziesz mówił o innych)

Ab alio exspectes, alteri quod feceris - co zrobisz drugiemu, oczekuj od niego.

Ab equis ad asinos - z koni na osły (z deszczu pod rynnę)

Ab Iove principium - od Jowisza początek (zaczynamy od najważniejszego)

Ab ovo usque ad mala - dosłownie "od jaj do jabłek", od początku do końca.

Absens carens - nieobecny traci (kto późno przychodzi...)

Absentem laedit, qui cum ebrio litigat - jakby z nieobecnym się spierał, kto z pijanym się kłóci.

Absit! - uchowaj Boże.

Ab urbe condita - od założenia miasta (tj. Rzymu)

Abusus non tollit usum - nadużycie nie znosi prawa do właściwego użycia.

Accusare nemo se debet - nikt nie musi oskarżać siebie samego.

Actus hominis, non dignitas iudicetur - sądzone będą czyny ludzkie nie stanowiska (godności)

Ad augusta per angusta - do wielkich osiągnięć przez wąskie (trudne) ścieżki (dosłownie: do wielkiego przez wąskie)

Ad futuram rei memoriam - na przyszłą rzeczy pamiątkę.

Ad Kalendas Graecas - dosłownie "na kalendy greckie", czyli nigdy.

Ad maiorem Dei gloriam - ku większej chwale Boga.

Ad multos annos! - wielu lat życia.

Ad patres - na tamten świat (dosłownie: do ojców)

Ad perpetuam rei memoriam - na wieczną rzeczy pamiątkę.

Ad personam - do osoby (rzecz powiedziana, dana, przyznana konkretnej osobie)

Ad quas res aptissimi erimus, in iis potissimum elaborabimus - najwięcej dokonamy w tym, do czego będziemy najbardziej uzdolnieni.

Ad rem - do rzeczy (do właściwego tematu)

Ad vocem - co się tyczy, w sprawie.

Adversus stímulum calcitrare - Przeciw kosturowi wierzgać.

Aegroto dum anima est, spes esse dicitur - dopóki chory oddycha, jest nadzieja.

Aequam memento rebus in arduis servare mentem - pamiętaj o zachowaniu równowagi w trudnej sytuacji (Horacy)

Alea iacta est! - kości zostały rzucone! (zobacz Iacta alea est)

Aliena nobis, nostra plus aliis placent - cudze bardziej podoba się nam, nasze innym.

Aliena vitia in oculis habemus, a tergo nostra sunt. - dosł. Cudze błędy na oku/widoku mamy, z tyłu nasze są.

Alii sementem faciunt, alii metunt - kto inny sieje, kto inny zbiera.

Aliud est celare, aliud tacere - co innego jest ukryć, co innego przemilczeć.

Alter alterum docet - jeden uczy drugiego.

Alteri vivas oportet, si vis Tibi vivere - musisz żyć dla innych, jeśli chcesz żyć dla siebie.

Ama nos et vale - kochaj nas i żegnaj.

Amantium irae amoris integratio - kłótnie kochanków umacniają ich miłość (Terencjusz)

Amici, diem perdidi - przyjaciele, straciłem dzień (nie zrobiłem nic dobrego)

Amicus certus in re incerta cernitur - (dosł.) Przyjaciel pewny, prawdziwy w rzeczy niepewnej jest poznawany.

Amicus optima vitae possessio - przyjaciel to największy skarb w życiu.

Amicus Plato, sed magis amica (est) veritas - przyjacielem (mi) Platon, lecz większą przyjaciółką (jest) prawda (z Arystotelesa)

Amicus rara avis est - przyjaciel to (jak) biały kruk (rzadko się przydarza)

Amor omnibus idem- miłość dla wszystkich jednaka.

Amor patriae nostra lex - miłośc ojczyzny naszym prawem.

Amor vincit omnia - miłość wszystko zwycięża.

Amore, more, ore, re iunguntur amicitiae - przyjaźń zawiązuje się z miłości, zwyczaju, wyglądu, czynu.

Anima vilis - podła dusza.

Animus aeger semper errat - chory umysł zawsze błądzi.

Aurea mediocritas - złoty środek, najlepsza droga pomiędzy skrajnymi sytuacjami.

Ave, Caesar, morituri te salutant - witaj Cezarze, mający umrzeć pozdrawiają cię (słowa, którymi gladiatorzy rzymscy pozdrawiali Cezara wkraczając na arenę)

Animus est, qui dívites facit - to dusza czyni ludzi bogatymi.

Ante pilos sapis - mądrzysz się, zanim posiadłeś uwłosienie (jajko chce być mądrzejsze od kury)

A pedibus usque ad caput - od stóp do głów.

Apage, Satanas! - odejdź Szatanie!

Arbiter elegantiarum - znawca dobrego smaku (esteta)

Arcus nimium tensus rumpitur - łuk zbytnio naciągnięty pęka.

Ardua prima via est - początki są trudne.

Argumentum baculinum - argument kija.

Aristoteles non semper Aristoteles - Arystoteles nie zawsze jest Arystotelesem.

Ars longa, vita brevis - sztuka długotrwała, życie krótkie.

Ars non habet osorem nisi ignorantem - sztuka nie ma wroga, chyba w ignorancie.

Arte et Marte - sztuką i orężem.

Asinus ad lyram - osioł przy lirze (pol. pasuje jak wół do karety)

Asinus asinorum in saecula saeculorum - głupiec nad głupcami po wiek wieków.

Asinus asinum fricat - osioł osła liże (o pochlebstwach)

Asinus in tegulis - osioł na dachu (zła wróżba)

Audaces fortuna adiuvat - Odważnym szczęście sprzyja.

Audendum est: fortes adiuvat ipsa Venus - trzeba mieć odwagę: dzielnym sprzyja sama Wenus (Owidiusz)

Audentem forsque Venusque iuvat - odważnym sprzyja okazja i Wenus.

Audi multa, dic pauca - słuchaj dużo, mów niewiele.

Áudi, vide, tace, si vis vivere in pace - słuchaj, patrz, milcz, jeśli chcesz żyć w spokoju.

Audiatur et altera pars - niech będzie wysłuchana i druga strona.

Aurea dicta - złote słowa.

Aut Caesar, aut nihil - wszystko albo nic (dosł. "być" Cezarem albo nikim)

Auri sacra fames - przeklęta żądza złota (Wergiliusz)

Aut bibat, aut abeat - niech albo pije, albo wychodzi.

Aurea mediocritas - złoty środek.

Barba non facit philosophum - broda mędrcem nie czyni.

Beatus, qui prodest, quibus potest- szczęśliwy, kto pomaga, komu może.

Beatus, qui tenet - szczęśliwy kto rozumie; w "Zemście" dosłownie: "Szczęśliwy, kto trzyma (mieszek złota w ręku").

Bene dignoscitur, bene curatur - dobra diagnoza podstawą dobrego leczenia.

Bene olet, qui nihil olet - dobrze pachnie, kto niczym nie pachnie (wg Cycerona, Att. II, 1, 1)

Bis dat, qui cito dat - kto szybko daje, dwa razy daje.

Bona diagnosis, bona curatio - dobra diagnoza dobre leczenie.

Bona valetudo melior est quam maximae divitiae - Dobry stan zdrowia jest lepszy niż największe bogactwo.

Caeca invidia est - zazdrość jest ślepa.

Carpe diem quam minimum credula postero - chwytaj dzień (korzystaj z chwili), jak najmniej ufając przyszłości (Horacy)

Carta non erubescit - papier się nie rumieni (ze wstydu; papier jest cierpliwy) Zob. epistola non erubescit.

Cave me, Domine, ab amico, ab inimico vero me ipse cavebo - Boże, strzeż mnie od przyjaciół, z wrogami poradzę sobie sam.

Cedant arma togae! - niech oręż ustąpi przed togą! (Cycero)

Ceterum censeo Karthaginem esse delendam - Poza tym uważam, że Kartaginę należy zniszczyć.

Cibi condimentum est fames - najlepszą przyprawą jest głód.

Cogitationis poenam nemo patitur. - za myśli kary nikt nie ponosi.

Cogitationum poenam nemo luit.

Cogito ergo sum - myślę więc jestem (Kartezjusz)

Concordia civium murus urbium - zgoda obywateli, to mur obronny miast.

Conflabunt gladios suos in vomeres - przekują miecze swe na lemiesze.